Uluslararası Şeffaflık Örgütü nün Yolsuzluğun İhracı 2022 Raporu nda Türkiye bu yıl da OECD Rüşvetle Escort bayan Çaba Mukavelesi ile ilgili maddeleri az uygulayan hiç uygulamayan ülkeler ortasında yer aldı
Uluslararası Şeffaflık Örgütü dünya ihracatının yaklaşık yüzde 85 ini oluşturan 47 ülkeyi inceleyerek hazırladığı Yolsuzluğun İhracı 2022 Bayan escort Raporu nu yayınladı OECD Rüşvetle Gayret Sözleşmesi ne ahengi ölçen rapora ait yapılan basın açıklamasında Türkiye nin bu yıl da kontratla ilgili maddeleri az uygulayan hiç uygulamayan kategorisinde yer aldığı Escort belirtildi
47 ÜLKEDEN 9 U RÜŞVET VEREN ŞİRKETLERE KARŞI AKTİF ORTA DÜZEYDE YAPTIRIM UYGULUYOR
Açıklamada global ihracatın toplam yüzde 28 7 sini oluşturan dokuz ülkenin rüşvet veren şirketlere karşı faal ya da orta düzeyde yaptırım uyguladığı kaydedildi Devamında Küresel ihracatın toplam yüzde 55 3 ini gerçekleştiren 38 ülke ise yolsuzluğun ihracına karşı sonlu ve az yaptırım uyguluyor ya da hiçbir yaptırım uygulamıyor sözleri kullanıldı
Yaptırımları etkin uygulayan ülkeler ortasında Amerika Birleşik Devletleri (ABD) ve İsviçre yer alırken, orta düzey uygulayan ülkeler ortasında Almanya, Fransa, Birleşik Krallık, Avustralya, Norveç ve İsrail yer aldı. Hollanda, Kanada, İtalya, İspanya, Brezilya, Avusturya, İsveç, Portekiz, Güney Afrika, Arjantin, Kolombiya, Şili, Yeni Zelanda, Peru, Kosta Rika, Slovenya, Yunanistan ve Estonya ise hudutlu uygulan ülkeler olarak kaydedildi.
Türkiye nin de ortalarında bulunduğu az yahut hiç uygulamayan ülkeler ise Çin, Japonya, Güney Kore, Hong Kong, İrlanda, Singapur, Hindistan, Belçika, Polonya, Meksika, Rusya, Çek Cumhuriyeti, Danimarka, Lüksemburg, Macaristan, Slovakya, Bulgaristan, Finlandiya ve Litvanya olarak sayıldı.
2018 den bu yana yolsuzluğun ihraç edilmesine yönelik türel yaptırımlarda kayda kıymet bir azalmanın olduğuna değinilen açıklamada 2022 de 47 ülkeden sadece ikisi yolsuzluğun ihracına karşı hukuksal yaptırımları etkin uygulayanlar kategorisinde yer aldı 2020 2022 ortasında yalnızca Letonya ve Peru evvelki periyoda nazaran üst düzeylere çıktı İngiltere İsrail Portekiz İsveç İspanya Brezilya İtalya Litvanya Danimarka ise düşüş kaydetti değerlendirmesine yer verildi
TÜRKİYE YERİNDE SAYDI
Türkiye ye ait Türkiye 2020 raporuna nazaran yerinde saydı Global ihracatın yüzde 1 ini gerçekleştiren Türkiye yurt dışında rüşvet veren şirketlere karşı sırf 1 soruşturma başlattı yaptırım uygulanan dava olmadı Bu nedenle bu yıl da hukuksal yaptırım az uygulayan hiç uygulamayan kategorisinde yer aldı tespitine yer verilen raporda soruşturma ve davalar konusunda ise 2016 2022 periyodunda Türkiye de soruşturma açıldığı lakin rastgele bir davanın başlatılmadığı ve yaptırım uygulanmadığı da belirtildi
TÜRKİYE NİN OECD ÇALIŞMA KÜMESİ KÂFİ ADIMLARI ATMADI
Türkiye deki yasal çerçevedeki eksikliklere ait şu sözler kullanıldı
Türk yasal çerçevesindeki eksikliklere OECD Rüşvetle Uğraş Çalışma Kümesi WGB tarafından tekraren işaret edilmiştir Haziran 2021 de OECD WGB nin üst seviye bir misyonu Türkiye nin OECD Çalışma Grubu nun rüşvetle ilgili kaygılarını yahut yabancı rüşvet cürmünü uygulamadaki yetersiz seviyesini ele almak için kâfi adımları atmadığını bildirdi OECD WGB nin 2014 ten beri Türkiye yi kovuşturmaların bağımsızlığını korumak da dahil olmak üzere yabancı rüşvetin tesirli bir halde soruşturulmasını ve kovuşturulmasını sağlamaya çağırdığını gözlemledi OECD ayrıyeten Türkiye yi hukuksal bireylerin yabancı rüşvetten sorumlu olmalarına ait mevzuatını güçlendirmeye ve ihbarcılar için kâfi muhafazayı uygulamaya çağırdı
Rüşvet veren şirketlere yönelik uygulamalara ait son gelişmelerin aktarıldığı kısımda OECD WGB üst seviye heyetinin Aralık 2020 de Kabahatler Yasası nda yaptırımların güçlendirilmesini içeren değişiklikten memnuniyet duyduğu belirtildi Türkiye nin kelam konusu değişikliklerin yabancı rüşvetten ötürü hükmî kişi aleyhine dava açmak için gerçek bir kişi hakkında kovuşturma başlatılmasının gerekmediğini belirttiğine yer verildi Devamında Ancak WGB delegasyonu bunun hala pratikte gösterilmesi gerektiğini belirtti Üst seviye misyon üyeleri ayrıyeten devlete ilişkin işletmelerin yabancı rüşvetten sorumlu tutulabileceğini açıklayan önerilen yeni değişikliklerle cesaretlendirildiklerini söylediler denildi
YASAL ÇERÇEVEDE DEĞERLİ BİR GELİŞMENİN OLMAMASININ 2023 SEÇİMLERİ İLE İLGİLİ OLABİLİR
2020 İhracat Yolsuzluğu Raporu na kıyasla yapılan kıymetlendirme ise şöyle
2020 İhracat Yolsuzluğu Raporu ndan bu yana yasal çerçevede yaptırım sisteminde yahut içtihatta öbür değerli bir gelişme olmadı Bunun artan kutuplaşma ve toplumsal kaynaşmaya ziyan veren Türkiye nin giderek artan otoriter iklimi ve yaklaşan 2023 genel ve cumhurbaşkanlığı seçimleri ile ilgisi olduğu söylenebilir Ayrıyeten düzgün işleyen bir yargı sisteminin mevcut hükümetin otoritesini baltalayabileceği ve hasebiyle hükümetin bağımsız bir yargı istemediği tartışılan sorun başlıkları ortasında
Türkiye nin ülke içindeki rüşvet hatalarıyla ilgili bilgileri korumakla birlikte yurt dışı temaslı rüşvet uygulamasına ait istatistik yayınlamadığına değinildi Açıklamada Gönderilen ve alınan karşılıklı hukuksal yardım taleplerine ait yayımlanmış bilgi bulunmamaktadır Aksi belirtilmedikçe tüm mahkeme kararlarına talep üzerine mahkemelerden erişilebilir denildi Açıklamada Türkiye de yurt dışı ilişkili rüşvet hataları mağdurlarının hakları ve zararlarına yönelik özel bir yasal çerçevenin bulunmadığına da değinildi
YARGI VE SAVCILIKLARIN SİYASİ TESİRDEN BAĞIMSIZLIĞI SAĞLANMALI
Rapor kapsamında Türkiye ye yönelik teklifler şöyle aktarıldı
Mahkemelerin yurt dışında verilen rüşvetlerle ilgili tüm kararların yayımlanması ve soruşturma ve davalara ait bilgilerin uygulama raporlarında toplanarak paylaşılması
Gerçek lehtar bilgileri için kamuya açık bir merkezi kayıt sistemi oluşturulması
OECD Rüşvetle Gayret Çalışma Grubu nun 2017 tarihli 3 Etap İzleme Raporu nda önerildiği üzere yurt dışında verilen rüşvetlerin soruşturma ve kovuşturmasının ulusal ekonomik çıkar tasalarından diğer bir devletle münasebetler yahut ilgili gerçek yahut hukuksal şahısların kimliği üzerinde doğurabileceği potansiyel sonuçlardan etkilenmemesi
Yargının ve savcılıkların uygunsuz siyasi tesirden bağımsızlığının sağlanması
OECD Rüşvetle Çaba Çalışma Grubu nun 2017 tarihli 3 Basamak İzleme Raporu nda önerildiği üzere polis savcı yahut yargıçların vazife değişikliklerinin yurt dışı rüşvet soruşturma ve kovuşturmalarını olumsuz tarafta etkilememesinin sağlanması
YURT DIŞI RÜŞVET TEZLERİ TESİRLİ BİR HALDE SORUŞTURULMALI
Yurt dışı rüşvet savlarının ileriye dönük ve tesirli bir halde soruşturulması
Şirketleri yurt dışında rüşvet vermekten caydırmak için mevcut yaptırımların artırılması ve hukukî şahıslara cezai sorumluluk yüklenmesi
Kamuoyunda yurt dışında verilen rüşvet konusunda farkındalık yaratılması ve özel dal çalışanları ile kamu vazifelilerinin kurumlarda yolsuzlukla çaba şuurunun artması için eğitilmesi
Kamu ve özel bölümde ihbarcı muhafazasının yasal olarak düzenlenmesi ve uygulanması
Siyasi nüfuz sahibi şahısların yetki alanlarının ilgili kara para aklamayla uğraş mevzuatıyla düzenlenmesi ve denetlenmesi
ANKA
