Yanardağ patlamaları Dünya tarihinde değerli bir yere sahip.
Yeraltındaki sıkışmalar nedeniyle dışarıya yüksek ölçüde lav de duman fışkırıyor.
Son yıllarda bölgesel patlamalar yaşansa da mega patlama olarak isimlendirilen volkanik hareketler 150 yıldan uzun bir müddettir yaşanmadı. Bilimsel bilgilere nazaran son 60 bin yılda yalnızca 97 patlama mega sınıfına girdi.
Tarihe bakıldığında büyük patlamalar medeniyetlerin çöküşlerine varacak kadar büyük tesirlere sahip.
Nature mecmuasında yayımlanan bilimsel makaleye nazaran 100 yıl içerisinde 7 ve daha büyük şiddette bir mega patlama yaşanma ihtimali 6’da 1 kadar. Pompeii’yi yok eden ve 16 bin insanı öldüren Vezüv Yanardağı patlamasının şiddet derecesi 5 olarak sınıflandırılıyor.
Bilim insanları bir zar oranına benzetilen bu ihtimalin hayli yüksek olduğunu söylüyor.
Mega patlamalarda kilometrelerce yükseğe sıçrayan lavlar görülüyor, akabinde devama duman bulutları yaşanıyor.
Öyle ki mega patlamaların yaşandığı yılların akabinde dünya genelinde uzun müddet iklim hareketleri bile değişiyor.
Hiroşima’ya atılan atom bombasından 50 bin kat daha güçlü bir gücün ortaya çıkacağı varsayım ediliyor.
Patlama nedeniyle hava saçılan dev kül bulutu geçtiği yerlerde mahsülleri yok edecek, uçaklar uzun bir müddet yerde kalmak zorunda kalacak.
Kayıtlara nazaran yaşanan 7 şiddetindeki patlamaların ikisi de Endonezya’da meydana geldi.
1257 yılına ilişkin kayıtlara nazaran Sakalas Dağı çöktü, akabinde şiddetli bir gürültü yaşandı. Meskenler yok olurken binlerce insan öldü.
Yaklaşık 36 metreküplük duman bulutu dünya üzerinde dönmeye başladı. Statosfer Güneş ışığını engelleyen sülfürik asit parçacıklarıyla doldu.
Patlamadan bir yıl sonra yani 1258 yılında İngiltere’de anılarını yazan keşiş Matthew Paris, o yılın dayanılmaz bir soğukla başladığını söyleyecekti.
Paris anılarında, “Buğday kıtlığı nedeniyle çok sayıda fakir insan öldü; ve her taraftan cesetler, şişmiş ve morarmış, domuz ahırlarında, gübre yığınlarında ve çamurlu sokaklarda beşerli ve altılı yatıyordu” tabirlerini kullanacaktı.
Patlamayla birlikte Thames Irmağı donmuş ve asırlarca süren küçük bir buz çağı tesiri ortaya çıkmıştı.
Nisan 1815’teki Tambora Dağı patlaması ise 100 bin insan öldü. Tarihi kayıtlarda 1816 Avrupa’da “Yazsız Yıl” olarak geçiyor.
Bitmek bilmeyen bu kış boyunca Dünya genelinde sıcaklar bir derece düştü.
İngiltere’de yok olan hasat nedeniyle fiyatlar arttı ve beşerler büyük bir yoksulluğa sürüklendi. Akabinde başlayan tifüs salgını İrlanda ve İngiltere’de 65 binden fazla insanı öldürdü.
Yakın tarihteki en büyük patlamalardan biri 2010 yılında İzlanda’da yaşandı. Eyjafjallajokull Yanardağı’ndaki patlama dördüncü düzey güce sahipti. Ona karşın memleketler arası hava alanı günlerce kapandı.
Bu yılın başında Tonga’da yaşanan 6 şiddetindeki patlamada deniz düzeyinden 50 kilometre yükseklikte kül bulutu oluştu.
Tonga’nın dünyanın kalanıyla bağlantısı kesildi. Ülke ulusal gelirinin beşte birini birkaç saatte kaybetti.
Patlamanın kısa sürmesi tesirlerinin de az olmasına neden oldu.
Yanardağ patlamaları Dünya tarihinde değerli bir yere sahip.
Yeraltındaki sıkışmalar nedeniyle dışarıya yüksek ölçüde lav de duman fışkırıyor.
Son yıllarda bölgesel patlamalar yaşansa da mega patlama olarak isimlendirilen volkanik hareketler 150 yıldan uzun bir müddettir yaşanmadı. Bilimsel bilgilere nazaran son 60 bin yılda yalnızca 97 patlama mega sınıfına girdi.
Tarihe bakıldığında büyük patlamalar medeniyetlerin çöküşlerine varacak kadar büyük tesirlere sahip.
Nature mecmuasında yayımlanan bilimsel makaleye nazaran 100 yıl içerisinde 7 ve daha büyük şiddette bir mega patlama yaşanma ihtimali 6’da 1 kadar. Pompeii’yi yok eden ve 16 bin insanı öldüren Vezüv Yanardağı patlamasının şiddet derecesi 5 olarak sınıflandırılıyor.
Bilim insanları bir zar oranına benzetilen bu ihtimalin hayli yüksek olduğunu söylüyor.
Mega patlamalarda kilometrelerce yükseğe sıçrayan lavlar görülüyor, akabinde devama duman bulutları yaşanıyor.
Öyle ki mega patlamaların yaşandığı yılların akabinde dünya genelinde uzun müddet iklim hareketleri bile değişiyor.
Hiroşima’ya atılan atom bombasından 50 bin kat daha güçlü bir gücün ortaya çıkacağı varsayım ediliyor.
Patlama nedeniyle hava saçılan dev kül bulutu geçtiği yerlerde mahsülleri yok edecek, uçaklar uzun bir müddet yerde kalmak zorunda kalacak.
Kayıtlara nazaran yaşanan 7 şiddetindeki patlamaların ikisi de Endonezya’da meydana geldi.
1257 yılına ilişkin kayıtlara nazaran Sakalas Dağı çöktü, akabinde şiddetli bir gürültü yaşandı. Meskenler yok olurken binlerce insan öldü.
Yaklaşık 36 metreküplük duman bulutu dünya üzerinde dönmeye başladı. Statosfer Güneş ışığını engelleyen sülfürik asit parçacıklarıyla doldu.
Patlamadan bir yıl sonra yani 1258 yılında İngiltere’de anılarını yazan keşiş Matthew Paris, o yılın dayanılmaz bir soğukla başladığını söyleyecekti.
Paris anılarında, “Buğday kıtlığı nedeniyle çok sayıda fakir insan öldü; ve her taraftan cesetler, şişmiş ve morarmış, domuz ahırlarında, gübre yığınlarında ve çamurlu sokaklarda beşerli ve altılı yatıyordu” tabirlerini kullanacaktı.
Patlamayla birlikte Thames Irmağı donmuş ve asırlarca süren küçük bir buz çağı tesiri ortaya çıkmıştı.
Nisan 1815’teki Tambora Dağı patlaması ise 100 bin insan öldü. Tarihi kayıtlarda 1816 Avrupa’da “Yazsız Yıl” olarak geçiyor.
Bitmek bilmeyen bu kış boyunca Dünya genelinde sıcaklar bir derece düştü.
İngiltere’de yok olan hasat nedeniyle fiyatlar arttı ve beşerler büyük bir yoksulluğa sürüklendi. Akabinde başlayan tifüs salgını İrlanda ve İngiltere’de 65 binden fazla insanı öldürdü.
Yakın tarihteki en büyük patlamalardan biri 2010 yılında İzlanda’da yaşandı. Eyjafjallajokull Yanardağı’ndaki patlama dördüncü düzey güce sahipti. Ona karşın memleketler arası hava alanı günlerce kapandı.
Bu yılın başında Tonga’da yaşanan 6 şiddetindeki patlamada deniz düzeyinden 50 kilometre yükseklikte kül bulutu oluştu.
Tonga’nın dünyanın kalanıyla bağlantısı kesildi. Ülke ulusal gelirinin beşte birini birkaç saatte kaybetti.
Patlamanın kısa sürmesi tesirlerinin de az olmasına neden oldu.
